Sedamnaesti hadis: Dozvola učenja Kur'ana na životinji i dozvola njegovog ponavljanja

Prenosi se od Abdullaha ibn Mugaffela, radijallahu anhu, da je rekao: „Vidio sam Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, na dan osvojenja Mekke, kako jaše devu dok je učio suru El-Feth ponavljajući je.“ (Bilježi El-Buhari, Muslim, Ebu Davud i drugi).

Koristi hadisa:

Prva korist: Dozvoljeno je učiti Kur'an u prijevoznim sredstvima, bilo da se radi o nekadašnjim prijevoznim sredstvima, poput kamila, konja i mazgi, ili o savrijemenim prijevoznim sredstvima kao što su automobili, avioni, bicikli, motocikli ili bilo kojem drugom prijevoznom sredstvu kojim se ljudi koriste.

Druga korist: Dozvoljeno je učiti Kur'an na svakom mjestu na kome nije došao dokaz koji zabranjuje njegovo učenje, kao što su nečista mjesta i sl.

Treća korist: Dozvoljeno je učiti Kur'an u svakom vrijemenu za koje nije došao dokaz koji zabranjuje njegovo učenje, kao što je učenje osobe u vrijemenu dok je džunub, kao što je detaljnije pojašnjeno u komentaru petnaestog hadisa ove knjige.

Četvrta korist: Dozvoljeno je učiti Kur'an osobi koja hoda, sjedi, lježi, ili je naslonjen na nešto, i to je od Poslanikove sallahu alejhi ve sellem upute da je ponekada učio Kur'an stojeći, sjedeći, lježeći, bez abdesta ili sa abdestom, i nije mu učenje bilo zabranjeno osim u stanju džunubluka, kao što to navodi Ibn Kajjim rahmetullahi alejhi.

Peta korist: Razišli su se učenjaci po pitanju ponavljanja sure Feth prilikom osvajanja Mekke, na dva mišljenja.

Prvo mišljenje: Ponavljanje se djesilo zbog njihanja kamile koja se pomjerala gore-dole.

Drugo mišljenje koje je bliže ispravnom: Ponavljanje se desilo zbog toga što je Allahov poslanik sallahu alejhi ve sellem učio ajete sa propisanim dužinama na njihovim mjestima, pa je prenešeno to kao dodatak ljepote njegovog glasa.

Rekao je hafiz Ibn Hadžer rahmetullahi alejhi: „Ovo drugo mišenje liči (odgovara) kontekstu, jer se prenosi u nekoliko predaja: „Da se neće narod okupiti učio bih vam ovim tonom.“ tj. ovom melodijom.“ A potvrđeno je ponavljanje na drugim mjestima, mimo ovog.

Prenosi Tirmizi, Nesai, Ibn Madže, ibn Ebu Davud hadis od Ummu Hane koja kaže: „Slušala sam Poslanikov sallahu alejhi ve sellem glas dok je učio Kur'an ponavljajući ga, a ja sam spavala u mom krevetu.“

Ono što pojašnjava da je „terdži'“, ponavljanje, veći stepen tertila je hadis kod Ebu Davud putem Ebu Ishaka, a on od Alkame da je rekao: „Bio sam sa Abdullahom ibn Mesu'dom u njegovoj kući. On je zaspao, zatim je ustao, i slušao je učenje čovjeka u mahalskoj džamiji, nije podigao svoj glas da ga čuju oni oko njega. Učio je polahko, po tertilu, a nije ponavljao („terdži'“).

Rekao je šejh Ebu Muhammed ibn Ebi Džemre: „Ponavljanje „terdži'“ znači uljepšavanje učenja, ali ne kao muzičko uljepšavanje, zato što muzičko uljepšavanje negira bogobojaznost koje je cilj učenja.“

Rekao je Ibn Kajjim: „Ukoliko se ovi hadisi povežu sa njegovim riječima: „Uljepšavajte svoje glasove prilikom učenja Kur'ana“[1], „Ne pripada nam onaj ko ne uljepša glas prilikom učenja Kur'ana“[2], kao i riječima: „Allah ničemu nije dozvolio nešto kao što je dozvolio Vjerovjesniku sallahu alejhi ve sellem lijep glas kojim će melodično učiti Kur'an“[3], jasno je da je ovo Poslanikovo sallahu alejhi ve sellem ponavljanje pri učenju bilo dobrovoljno od Poslanika sallahu alejhi ve sellem, a ne zbog kretanja i njihanja deve. Da je bilo zbog njenog kretanja i njihanja, onda ono ne bi bilo svojevoljno i ne bi to radio Abdullah ibn Mugaffel samo od sebe kako bi se ugledao na njega. On je vidio kako je zbog devinog njihanja njegov glas prestajao, a onda je rekao: „Ponavljao je svoje učenje.“ On je ponavljanje pripisao Poslanikovom sallahu alejhi ve sellem izboru. Da je to bilo zbog njihanja deve, ne bi bio proizvoljni postupak i ne bi se nazvalo ponavljanjem.“ Zadu-l-mead.

Šesta korist: Rekao je Ibn Betal el-Kurtubi rahmetullahi alejhi u svom komentaru Buharijine zbirke hadisa: „Od fikhskih pravila ovdje je dozvola učenja Kur'ana ponavljanjem („terdži'om) i melodijom koja je ugodna za srca, odabranim lijepim glasom. Zar ne vidiš kako je Vjerovjesnik sallahu alejhi ve sellem želio upotpuniti ljepotu njegovog učenja sure Feth, u kojoj mu je Allah swt obećao osvajanje Mekke, a to je obećanje i ispunio, ne bi li pridobio srca nevjernika koja su bila gorda i arogantna spram Allaha, pa je lijepim glasom, ponavljajući ajete, omilio njihov sluh kako bi razumjeli ajete u kojima mu Allah obećava pobjedu nad njima.

Govor Muavije radijallahu anhu: „Kada se ljudi ne bi okupili oko mene proučio bih Kur'an ponavljajući ga, kao što je proučio Ibn Mugafel kada je prenio takvo učenje od Vjerovjesnika sallahu alejhi ve sellem“ upućuje na to da učenje sa ponavljanjem („terdži'om“) i melodijom objedinjuje slušanje i razumijevanje kod duša, pridobijajući ih na taj način, do te mjere da se nisu mogli strpeti da ne okuse mudrosti koje se razumiju iz Kur'ana.

Sedma korist: U javnom učenju Poslanika sallahu alejhi ve sellem se nalazi njegova smjernica da je nekad javno činjenje ibadeta bolje, u nekim situacijama, od tajnog činjenja, a to je zbog podučavanja, buđenja nemarnog iz gafleta, i slično tome. Ovo je podrobnije objašnjeno u komentaru devetog hadisa.

Iz knjige: “El-erbe'une-l-Kur'anijje” (40 hadisa o Kur'anu)

Autor:  dr. Ahmed el-Ankari 

[1] Hadis bilježi Ebu Davud, Nesai, Darim, Ahmed i drugi. Ibn Hibban ga smatra vjerodostojnim, sa tim se slažu i Hakim i Ez-Zehebi.

[2] Hadis bilježi Ebu Davud, Ahmed, Buhari.

[3] Hadis bilježi Buhari, Muslim, Ebu Davud, Nesai.